En djup förklaringar
om kränkningar ,
En kränkning är en handling eller
ett uttalande som orsakar en annan person eller grupp en känsla av att deras
värdighet, rättigheter eller integritet har blivit angripna eller förnekade.
Kränkningar kan ta olika former – fysiska, verbala, psykologiska eller sociala
– och kan ha både omedelbara och långsiktiga negativa effekter på den person
som blir utsatt.
1.
Vad innebär en kränkning?
En kränkning handlar om att någon på
ett sätt som upplevs som nedsättande, orättvist eller olämpligt, går emot eller
förminskar en annan individs eller grupps värde. Det handlar inte bara om
handlingar eller ord som är sårande, utan även om sådant som kan skapa obehag
eller känslor av att vara underlägsen eller oönskad.
2.
Olika typer av kränkningar
Kränkningar kan delas in i flera
kategorier beroende på hur de yttrar sig:
- Fysiska kränkningar: Detta innefattar fysisk våld
eller hot om våld. Det kan handla om att någon blir slagen, knuffad eller
på annat sätt tvingad att utstå fysisk skada eller smärta.
- Verbala kränkningar: Detta innebär ord som är
nedlåtande, förolämpande eller hotfulla. Det kan vara rasistiska,
sexistiska eller homofobiska kommentarer, eller helt enkelt nedlåtande och
hånfulla ordval som syftar till att förminska eller skada.
- Psykologiska eller emotionella
kränkningar:
Detta handlar om att manipulera, hota eller förlöjliga någon för att få
dem att känna sig värdelösa eller oönskade. Det kan vara gaslighting, där
någon förnekar eller förvränger verkligheten för att få den andra personen
att tvivla på sin egen uppfattning.
- Sociala eller strukturella
kränkningar: Här
handlar det om att exkludera eller diskriminera någon på grund av deras
kön, etnicitet, religion, sexuell läggning eller andra personliga
attribut. Det kan också inkludera systematiska orättvisor som inte direkt
är synliga för alla men ändå påverkar vissa individer eller grupper
negativt.
3.
Hur upplevs en kränkning?
Upplevelsen av att bli kränkt är
väldigt individuell. Vad som känns kränkande för en person kan vara mindre
allvarligt för en annan, beroende på faktorer som personens bakgrund,
erfarenheter och självkänsla. En kränkning kan orsaka en rad känslomässiga
reaktioner, som till exempel:
- Skam – Känslan av att vara värdelös eller mindre värd än
andra.
- Ilska – En stark känsla av frustration och hämndlystnad.
- Sorg eller förtvivlan – Känslan av att ha blivit
sviken eller orättvist behandlad.
- Otrygghet – En känsla av att ens
personliga gränser eller integritet har blivit övertrampade.
4.
Kränkningens konsekvenser
Kränkningar kan få långtgående
konsekvenser för den som blir utsatt, både på kort och lång sikt. Fysiska
skador är uppenbara i fallet med våld, men även psykiska och emotionella
konsekvenser kan vara allvarliga. Långvariga kränkningar, som mobbning eller
psykisk misshandel, kan leda till:
- Ångest och depression – Starka känslomässiga
påfrestningar kan utlösa eller förvärra psykiska hälsoproblem.
- Låg självkänsla – Upprepad kränkning kan få en
person att tvivla på sitt eget värde och förmåga.
- Posttraumatiskt stressyndrom
(PTSD) – Vid allvarliga och långvariga
kränkningar kan en person utveckla PTSD, där minnen av händelserna
ständigt återupplevs och skapar intensiv ångest.
- Social isolering – Efter att ha blivit kränkt
kan en person börja undvika sociala sammanhang eller människor som
påminner om de negativa upplevelserna.
5.
Rättsliga aspekter av kränkningar
Kränkningar kan också ha rättsliga
konsekvenser, särskilt om de är kopplade till brottslig handling. I många
länder, inklusive Sverige, finns lagar som skyddar människor mot kränkningar i
olika former:
- Hets mot folkgrupp: Lagar som förbjuder offentliga
uttalanden eller handlingar som sprider hat eller fördomar mot en viss
grupp baserat på exempelvis etnicitet, religion eller sexuell läggning.
- Mobbning: Arbetsmiljölagstiftningen
skyddar anställda mot mobbning och trakasserier på arbetsplatsen, och
skollagen skyddar elever mot mobbning och diskriminering.
- Brott mot personlig integritet: Att t.ex. sprida privata
bilder eller information om någon utan deras samtycke är ett brott i många
rättssystem.
6.
Vad kan vi göra för att motverka kränkningar?
För att minska och förhindra
kränkningar på individnivå och samhällsnivå finns det flera viktiga åtgärder:
- Upplysning och medvetenhet: Genom att utbilda människor om
vad som är kränkande och varför det är skadligt kan vi förändra attityder
och beteenden.
- Stärka individens självkänsla: Att främja mental hälsa och
självkänsla kan göra människor mer motståndskraftiga mot kränkningar och
hjälpa dem att hantera svåra situationer.
- Tydliga normer och regler: På arbetsplatser och skolor
bör det finnas klara regler för vad som är acceptabelt och vilka
konsekvenserna blir om någon bryter mot dessa.
- Stöd och hjälp till den
utsatta: De som utsätts för kränkningar
behöver ofta stöd, både praktiskt och känslomässigt. Det kan handla om
professionell hjälp, som terapi eller rådgivning, samt att skapa ett
socialt nätverk som ger trygghet och stöd.
Sammanfattning
Kränkningar är handlingar eller
uttalanden som innebär en attack på en individs värdighet eller rättigheter.
Dessa kan vara fysiska, verbala, psykologiska eller sociala och kan leda till
allvarliga konsekvenser för den som drabbas. För att motverka kränkningar är
det viktigt att skapa en miljö av respekt, uppmärksamhet och stöd för de som
utsätts för dessa övergrepp.
Vilket ord tolkas som
kränkningar?
Ordet "kränkning" är
ganska brett och kan tolkas på olika sätt beroende på sammanhanget, men
generellt sett handlar det om ord eller handlingar som orsakar någon form av
psykisk eller känslomässig skada, sårar en persons värdighet eller respekt.
Exempel på ord eller uttryck som kan tolkas som kränkande inkluderar:
- Nedsättande eller nedvärderande
ord – exempelvis ord som kallar
någon "idiot", "fjant", eller andra liknande
förolämpningar.
- Rasistiska, homofobiska eller
sexistiska uttryck
– ord som är diskriminerande eller fördomsfulla mot olika grupper baserat
på deras ras, kön, sexuell läggning eller andra faktorer.
- Fysiskt hotande eller
aggressiva ord –
exempelvis om någon använder hot om våld, eller uttalanden som antyder att
någon är mindre värd som människa.
- Nedsättande kommentarer om
någon annans utseende, bakgrund eller intellekt – ord som förlöjligar eller hånar någon baserat på
deras personliga egenskaper.
Vad som ses som kränkande kan också
vara subjektivt, beroende på individens egna upplevelser och gränser. Vad
tycker du om begreppet? Har du upplevt någon form av kränkning som känns
relevant för den här diskussionen?
Ett kränkningsord är ett ord eller
uttryck som används för att förolämpa, förminska eller såra någon – ofta
baserat på personliga egenskaper som kön, etnicitet, religion, sexualitet,
funktionsvariation eller annat. Vilket ord som tolkas som kränkande beror ofta
på sammanhanget, tonen och mottagarens upplevelse.
Exempel på ord som kan tolkas som kränkande:
Nedsättande könsord – t.ex.
"hora", "fitta", "kärring" (kan användas för att
förnedra kvinnor)
Rasistiska uttryck – nedsättande ord
om etnicitet eller hudfärg
Homofobiska/Transfobiska ord – t.ex.
"bögjävel", "tranny"
Funktionalitetsnedsättande ord –
t.ex. "cp", "mongo", "idiot" (används ibland i
vardagligt tal men har kränkande ursprung)
Personangrepp – t.ex. "du är
dum i huvudet", "äcklig", "värdelös"
Viktigt att tänka på:
Samma ord kan vara neutralt i vissa
sammanhang men kränkande i andra – det handlar om intention och hur det tas
emot.
I vissa fall kan även till synes
harmlösa ord bli kränkande om de sägs med nedlåtande ton eller upprepas i syfte
att trakassera.
Vill du ha exempel på vad som
juridiskt räknas som kränkning eller förolämpning i svensk lag (t.ex. enligt
brottsbalken), eller är du ute efter vardagliga exempel?
För en månade sedan en person du sa
vara emot israel, jag svarade det är inte min sak jag vet vad som på går i mellnöstern och jag vill inte diskuteras om denna sak,
Persone fortsätt och sa alla jälva
judar skulle dödas, det finns bevis.
Ju det är en typ av kränkningar även
förödmjukelse mot folkgrupper.
Förakt är en känsla av starkt ogillande eller missaktning mot någon eller något. Det är en djupgående negativ värdering som kan yttra sig i tankar, ord och handlingar. Förakt kan vara riktat mot en person, en grupp människor, en idé eller ett beteende.
Några synonymer till förakt är:
Missaktning: Att se ner på någon eller något, att inte anse det vara värt respekt.
Ringaktning: Att visa liten eller ingen aktning, att nedvärdera.
Vanvördnad: Att visa brist på respekt eller vördnad, ofta mot något heligt eller auktoritativt.
Avsky: En stark känsla av äckel och motvilja.
Hån: Att göra narr av eller skratta åt någon eller något, ofta i nedlåtande syfte.
Nedlåtenhet: Att prata eller bete sig på ett sätt som visar att man anser sig vara överlägsen.
Spott och spe: Att uttrycka förakt genom hån och sarkasm.
Förutom dessa synonymer kan man även beskriva förakt som en känsla av att något är dåligt, osedligt, förkastligt, klandervärt, ovärdigt, oädel, simpel, låg, lågsinnad, nedrig, snöd, usel, eländig, gemen, skurkaktig, bovaktig eller nidingsaktig.
Förakt kan vara en stark och destruktiv känsla, och det är viktigt att vara medveten om dess konsekvenser. Det kan leda till att man isolerar sig från andra, skadar relationer och bidrar till en negativ atmosfär.
Ordet "kränkning" kan ha olika betydelser beroende på sammanhanget, men i grund och botten handlar det om att någon blir förolämpad, sårad eller behandlad på ett respektlöst sätt.
Två vanliga betydelser:
1. Allmänt språkbruk (vardagligt):
En kränkning är när någon känner sig nedvärderad, förminskad eller dåligt behandlad.
Exempel:
En elev känner sig kränkt när en lärare gör en nedsättande kommentar inför klassen.
Någon blir kallad något elakt på nätet – det upplevs som en kränkning.
Här handlar det ofta om personliga känslor, även om det inte alltid är olagligt.
2. Juridisk betydelse (lagligt):
Inom juridiken innebär kränkning att någon har blivit utsatt för ett angrepp på sin personliga integritet, t.ex. genom:
Hot, våld, sexuella trakasserier,
Förtal eller olaga integritetsintrång (t.ex. att sprida bilder utan samtycke).
I sådana fall kan man ha rätt till skadestånd enligt svensk lag (t.ex. brottsskadelagen eller skadeståndslagen).
Sammanfattning:
Kontext BetydelseVardagligtAtt bli förolämpad, sårad, eller känna sig illa behandladJuridisktEn rättsligt otillåten handling som kränker någons integritet
Vill du ha exempel på vad som räknas som kränkning enligt svensk lag?
Med vänlig hälsningar
Samuel
samuel.ku35@gmail.com
0046735501680
ڕوونکردنەوەیەکی قووڵ لەسەر سووکایەتیکردن ویربال بەشیکی دیکەی ئیهانەت کردن سوکایەتی کردن بە مرۆڤەکانە
خراپ بەکارهێنانی زارەکی دژی کەسانی تر بەهۆی ئایین، ڕەنگی پێست یان نەتەوەکانەوە
هەمیشە کامێرا بەکاربهێنە ئەگەر یاسا داوا دەکات بۆ ئەوەی بەڵگەت هەبێت و بتوانیت بینێرێت بۆ کەناڵێکی تەلەفزیۆنی یان ڕۆژنامەیەک یان خودی ڤیدیۆکە بڵاوبکرێتەوە.
ئاسان وەربگرە تەنها بە وردی دۆخەکە بخوێنەوە و بەدوای چارەسەردا بگەڕێ دیوارەکان کە بتوانێت سزای ئەو کەسە بدات کە لە پشتەوەیە گەڕان بەدوای پاشخانی کەسەکەدا، بزانە کێ لە پشت ڕووداوەکەوەیە ئەم شتانە لە کوێوە دێت بگەڕێنەوە بۆ کات و بۆ داهاتوو بەکاریبهێنن
خراپ بەکارهێنان بریتییە لە کردارێک یان لێدوانێک کە دەبێتە هۆی ئەوەی کەسێک یان گروپێکی تر هەست بکات کە کەرامەت و ماف یان یەکپارچەیی ئەوان هێرشیان کراوەتە سەر یان ئینکاری کراوە. ئازاردان دەتوانێت چەندین شێوەی هەبێت – جەستەیی، زارەکی، دەروونی یان کۆمەڵایەتی – و دەتوانێت هەم کاریگەری نەرێنی دەستبەجێ و هەم درێژخایەن لەسەر ئەو کەسە هەبێت کە دەستدرێژی دەکرێتە سەر.'
1- سووکایەتیکردن چییە؟
خراپ بەکارهێنان کاتێکە کە کەسێک بە شێوەیەک کە وەک سووکایەتیکردن، نادادپەروەرانە یان نەگونجاو هەست پێدەکرێت، پێچەوانە بێت یان بەهای تاک یان گروپێکی دیکە کەم بکاتەوە. تەنها پەیوەندی بەو کردەوانە یان قسەیەکەوە نییە کە ئازاربەخشن، بەڵکو پەیوەندی بەو شتانەشەوە هەیە کە دەتوانن ناڕەحەتی یان هەستکردن بە کەمتەرخەمی یان نەخوازراو دروست بکەن.
2. جۆرە جیاوازەکانی سووکایەتیکردن
خراپ بەکارهێنان دەتوانرێت بەسەر چەند بەشێکدا دابەش بکرێت بەپێی ئەوەی چۆن خۆیان دەردەخەن: ١.
• دەستدرێژی جەستەیی: ئەمەش توندوتیژی جەستەیی یان هەڕەشەی توندوتیژی دەگرێتەوە. ئەمەش دەتوانێت ببێتە هۆی ئەوەی کەسێک لێبدرێت، پاڵیان پێبدرێت یان بە شێوەیەکی تر ناچار بکرێت بەرگەی زیان یان ئازاری جەستەیی بگرێت.
• خراپ بەکارهێنانی زارەکی: ئەمەش بریتییە لەو وشانەی کە خۆبەزلزانین، سووکایەتیکردن یان هەڕەشەکردنن. دەکرێت کۆمێنتی ڕەگەزپەرستانە، سێکسیستی یان هۆمۆفۆبیک بێت، یان تەنها زمانی خۆبەزلزانین و سووکایەتیکردن بێت کە مەبەست لێی بچووککردنەوە یان ئازاردان بێت.
• ئازاردانی دەروونی یان سۆزداری: ئەمەش بریتییە لە دەستکاریکردن، هەڕەشەکردن یان گاڵتەکردن بە کەسێک بۆ ئەوەی هەست بە بێ بەها یان نەخوازراو بکات. دەکرێت گازلایتکردن بێت، کە کەسێک ئینکاری واقیع دەکات یان دەیشێوێنێت بۆ ئەوەی کەسی بەرامبەر گومان لە بیروباوەڕی خۆی بکات.
• خراپ بەکارهێنانی کۆمەڵایەتی یان پێکهاتەیی: ئەمەش بریتییە لە دوورخستنەوە یان جیاکاریکردنی کەسێک بەهۆی ڕەگەز، نەتەوە، ئایین، ئاراستەی سێکسی یان سیفەتە کەسییەکانی دیکە. هەروەها دەتوانێت نادادپەروەرییە سیستماتیکییەکان لەخۆ بگرێت کە دەستبەجێ بۆ هەموو کەسێک دیار نییە بەڵام هێشتا کاریگەری نەرێنی لەسەر هەندێک کەس یان گروپێک هەیە.
3- سەرپێچی چۆن ئەزموون دەکرێت؟
ئەزموونی پێشێلکاری زۆر تاکەکەسییە. ئەوەی هەست بە تووڕەیی دەکات بۆ کەسێک، ڕەنگە بۆ کەسێکی دیکە کەمتر جددی بێت، ئەمەش بەندە بە هۆکارەکانی وەک پاشخان و ئەزموون و خۆبەگەورەزانینی کەسەکە. پێشێلکارییەک دەتوانێت ببێتە هۆی کۆمەڵێک کاردانەوەی سۆزداری، وەک:
• شەرم – هەستکردن بە بێ بەها بوون یان کەمتر شایستە بوون لە کەسانی تر.
• توڕەبوون – هەستێکی بەهێزی بێزاری و ئارەزووی تۆڵەسەندنەوە.
• دڵتەنگی یان نائومێدی – هەستکردن بەوەی کە بێهیوا بوویت یان مامەڵەی نادادپەروەرانەت لەگەڵ کراوە.
• نائەمنی – هەستکردنە بەوەی کە سنووری کەسی یان یەکپارچەیی مرۆڤ پێشێل کراوە.
4. دەرئەنجامەکانی سەرپێچییەکە
توندوتیژی دەتوانێت لێکەوتەی دوور مەودای بۆ قوربانییەکە هەبێت، چ لە کورتخایەن و چ لە درێژخایەندا. برینداربوونی جەستەیی لە حاڵەتی توندوتیژیدا دیارە، بەڵام دەرئەنجامە دەروونی و سۆزدارییەکانیش دەتوانن جددیش بن. خراپ بەکارهێنانی درێژخایەن، وەکو قسەی ناشرین یان ئازاردانی دەروونی، دەتوانێت ببێتە هۆی:
دڵەڕاوکێ و خەمۆکی – ناڕەحەتی سۆزداری توند دەتوانێت کێشەکانی تەندروستی دەروونی دەستپێبکات یان خراپتری بکات.
• کەمی خۆبەگەورەزانین – دووبارەبوونەوەی سووکایەتیکردن دەتوانێت وا لە مرۆڤ بکات گومانی لە بەها و تواناکانی خۆی هەبێت.
• نەخۆشی فشاری دوای کارەسات (PTSD) – لە حاڵەتەکانی ئازاردانی توند و درێژخایەندا، کەسێک دەتوانێت تووشی PTSD بێت، کە تێیدا یادەوەرییەکانی ڕووداوەکان بەردەوام زیندوو دەبنەوە و دڵەڕاوکێیەکی توند دروست دەکەن.
• گۆشەگیری کۆمەڵایەتی – دوای ئەوەی کەسێک تووشی ئازاردان، لەوانەیە دەست بکات بە دوورکەوتنەوە لە دۆخە کۆمەڵایەتییەکان یان ئەو کەسانەی کە ئەزموونە نەرێنییەکانیان بیردەخەنەوە.
5. لایەنە یاساییەکانی هەراسانکردن
هەروەها ڕێزگرتن دەتوانێت لێکەوتەی یاسایی هەبێت، بەتایبەتی ئەگەر پەیوەست بێت بە چالاکیی تاوانکارییەوە. لە زۆرێک لە وڵاتان، لەوانە سوید، یاسا هەیە کە مرۆڤ لە هەراسانکردن بە شێوەی جۆراوجۆر دەپارێزێت:
• هاندان دژی کۆمەڵێک کەس: ئەو یاسایانەی کە لێدوانی گشتی یان کردارێک قەدەغە دەکەن کە ڕق و کینە یان پێشوەختە لە دژی گروپێکی دیاریکراو بڵاودەکەنەوە لەسەر بنەمای، بۆ نموونە نەتەوە، ئایین یان ئاراستەی سێکسی.
• قسەی ناشرین: یاسای ژینگەی کار فەرمانبەران دەپارێزێت لە چەوساندنەوە و هەراسانکردن لە شوێنی کاردا، یاسای پەروەردەش خوێندکاران لە قسەی ناشرین و هەڵاواردن دەپارێزێت.
• پێشێلکردنی یەکپارچەیی کەسی: بۆ نموونە بڵاوکردنەوەی وێنەی تایبەت یان زانیاری لەسەر کەسێک بەبێ ڕەزامەندی ئەو کەسە تاوانە لە زۆرێک لە سیستەمی یاساییدا.
٦- چی بکەین بۆ ڕێگریکردن لە هەراسانکردن؟
بۆ کەمکردنەوە و ڕێگریکردن لە خراپ بەکارهێنان لەسەر ئاستی تاک و کۆمەڵگا، چەند ڕێکارێکی گرنگ هەیە: ١.
• پەروەردە و هۆشیاری: بە پەروەردەکردنی خەڵک لەسەر ئەوەی کە چی خراپەکارییە و بۆچی زیانی هەیە، دەتوانین هەڵوێست و ڕەفتارەکان بگۆڕین.
• بەهێزکردنی خۆبەگەورەزانینی تاک: بەرەوپێشبردنی تەندروستی دەروونی و خۆبەگەورەزانین دەتوانێت مرۆڤەکان زیاتر خۆڕاگر بن بەرامبەر بە خراپ بەکارهێنان و یارمەتیان بدات لە مامەڵەکردن لەگەڵ دۆخە سەختەکاندا.
• نۆرم و ڕێسای ڕوون: لە شوێنی کار و قوتابخانەکاندا پێویستە یاسای ڕوون هەبێت سەبارەت بەوەی کە چی قبوڵکراوە و دەرئەنجامەکانی چی دەبێت ئەگەر کەسێک سەرپێچی بکات.
• پاڵپشتی و هاوکاری بۆ قوربانی: ئەوانەی تووشی ئازار دەبن زۆرجار پێویستیان بە پشتیوانی هەیە، چ لە ڕووی کردارییەوە و چ لە ڕووی سۆزدارییەوە. ئەمەش دەتوانێت یارمەتی پیشەیی وەک چارەسەرکردن یان ڕاوێژکاری و هەروەها دروستکردنی تۆڕێکی کۆمەڵایەتی کە سەلامەتی و پشتیوانی پێشکەش بکات.
پوختە
سووکایەتیکردن بریتییە لە کردارێک یان لێدوانێک کە هێرشکردنە سەر کەرامەت یان مافی تاکێک لەخۆدەگرێت. ئەمانە دەتوانن جەستەیی، زارەکی، دەروونی یان کۆمەڵایەتی بن و دەبنە هۆی لێکەوتەی جددی بۆ کەسی تووشبوو. بۆ بەرپەرچدانەوەی سووکایەتیکردن، گرنگە ژینگەیەکی ڕێزگرتن و سەرنجدان و پشتیوانی بۆ ئەو کەسانە دروست بکرێت کە تووشی ئەو ئازارانە دەبن.
کام وشە بە سووکایەتی لێکدەدرێتەوە؟
وشەی "خراپ بەکارهێنان" تاڕادەیەک فراوانە و دەتوانرێت بە شێوازی جیاواز لێکبدرێتەوە بەپێی کۆنتێکستەکە، بەڵام بەگشتی پەیوەندی بە وشە یان کردارەکانەوە هەیە کە جۆرێک لە زیانی دەروونی یان سۆزدارییان لێدەکەوێتەوە، کەرامەتی کەسێک یان ڕێزی کەسێک توڕە دەکات. نموونەی ئەو وشە یان دەربڕینانەی کە دەتوانرێت وەک سووکایەتی لێکبدرێتەوە بریتین لە:
• وشەی سووکایەتیکردن یان سووکایەتیکردن – بۆ نموونە ئەو وشانەی کە کەسێک بە "گەمژە"، "گەمژە"، یان سووکایەتییەکی دیکەی هاوشێوە ناودەبەن.
دەربڕینی ڕەگەزپەرستی، هۆمۆفۆبی یان سێکسیست – ئەو وشانەی کە جیاکاری یان پێشوەختەیان هەیە بەرامبەر بە گروپە جیاوازەکان بە پشتبەستن بە ڕەگەز، ڕەگەز، ئاراستەی سێکسی یان هۆکارەکانی تر.
وشەی هەڕەشەئامێزی جەستەیی یان شەڕانگێزی – بۆ نموونە ئەگەر کەسێک هەڕەشەی توندوتیژی بەکاربهێنێت، یان لێدوانێک کە ئاماژە بەوە دەکات کەسێک وەک کەسێک بەهای کەمتری هەیە.
• کۆمێنتی سووکایەتیکردن سەبارەت بە دەرکەوتن، پاشخان یان عەقڵی کەسێکی تر – ئەو وشانەی کە گاڵتە بە کەسێک دەکەن یان گاڵتەیان پێدەکات بە پشتبەستن بە تایبەتمەندییە کەسییەکانی.
ئەوەی وەک هێرشبەر سەیر دەکرێت دەتوانێت بابەتییش بێت، ئەمەش بەندە بە ئەزموون و سنوورەکانی تاک خۆیەوە. ڕات چییە لەسەر چەمکەکە؟ ئایا هیچ جۆرە سووکایەتییەکت بەسەر هاتووە کە هەست بکەیت پەیوەندی بەم باسەوە هەیە؟
وشەی هێرشبەر بریتییە لە وشەیەک یان دەربڕینێک کە بۆ سووکایەتیکردن، بچووککردنەوە یان ئازاردانی کەسێک بەکاردەهێنرێت – زۆرجار لەسەر بنەمای تایبەتمەندییە کەسییەکان وەک ڕەگەز، نەتەوە، ئایین، سێکسییەت، گۆڕانی کارایی یان شتی تر. کام وشە بە هێرشبەر لێکدەدرێتەوە زۆرجار بەندە بە چوارچێوە و تۆن و ئەزموونی وەرگرەوە.
نموونەی ئەو وشانەی کە دەتوانرێت بە هێرشبەر لێکبدرێتەوە:
وشەی ڕەگەزی سووکایەتیپێکەر – بۆ نموونە. "قحبە"، "کونی"، "کویلە" (دەتوانرێت بۆ سووکایەتیکردن بە ژنان بەکاربهێنرێت)
دەربڕینی ڕەگەزپەرستانە – وشەی سووکایەتیکردن سەبارەت بە نەتەوە یان ڕەنگی پێست
وشەی هۆمۆفۆبیک/ترانسفۆبیک – بۆ نموونە. "فاگۆت"، "ترانسی"
وشەی دابەزاندنی کارایی – بۆ نموونە. "cp"، "mongo"، "idiot" (هەندێکجار لە قسەکردنی ڕۆژانەدا بەکاردەهێنرێت بەڵام سەرچاوەی هێرشبەرانەیان هەیە)
هێرشی کەسی – بۆ نموونە. "تۆ گەمژەیت"، "قێزەون"، "بێ بەهای"
گرنگە لەبەرچاو بگیرێت:
هەمان وشە دەتوانێت لە هەندێک کۆنتێکستدا بێلایەن بێت بەڵام لە هەندێکی تردا هێرشبەر بێت – هەمووی پەیوەندی بە نیەت و چۆنیەتی وەرگرتنیەوە هەیە.
لە هەندێک حاڵەتدا تەنانەت ئەو وشانەی کە بەڕواڵەت بێ زیانن، دەتوانن ببنە شتێکی هێرشبەر ئەگەر بە تۆنێکی خۆبەزلزانانە بگوترێ یان بە ئامانجی هەراسانکردن دووبارە بکرێنەوە.
ئایا نموونەت دەوێت لەوەی کە لە یاسای سویددا بە پێشێلکاری یان سووکایەتیکردن لە ڕووی یاساییەوە دادەنرێت (بۆ نموونە بەپێی یاسای تاوانەکانی سوید)، یان بەدوای نموونەی ڕۆژانەدا دەگەڕێیت؟
مانگێک پێش ئێستا کەسێک کە وتت دژی ئیسرائیلە، لە وەڵامدا وتم ئەوە کاری من نییە دەزانم لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست چی دەگوزەرێت و نامەوێت باسی ئەم بابەتە بکرێت،
کەس بەردەوامە و وتی هەموو جولەکە نەفرەتیەکان دەبێ بکوژرێن، بەڵگە هەیە.
باشە ئەوە جۆرێکە لە پێشێلکاری، تەنانەت زەلیلکردنە بەرامبەر بە نەتەوەکان.
سووکایەتیکردن بریتییە لە هەستکردن بە ناحەزی یان بێڕێزی بەهێز بۆ کەسێک یان شتێک. هەڵسەنگاندنێکی نەرێنی قووڵە کە دەتوانرێت بە بیرکردنەوە و قسە و کردار دەرببڕدرێت. دەکرێت سووکایەتیکردن ئاراستەی کەسێک، کۆمەڵێک کەس، بیرۆکەیەک یان ڕەفتارێک بکرێت.
هەندێک هاوواتای سووکایەتیکردن بریتین لە:
سووکایەتی: بە سووک سەیرکردنی کەسێک یان شتێک، بە شایستەی ڕێز نەزانین.
سووکایەتیکردن: کەمێک یان هیچ ڕەچاوکردنێک، کەمکردنەوە.
بێ ڕێزی: نیشاندانی بێ ڕێز یان ڕێزگرتن، زۆرجار بەرامبەر بە شتێکی پیرۆز یان دەسەڵاتدار.
بێزاری: هەستێکی بەهێزی بێزاری و بێزاری.
گاڵتەکردن: بۆ گاڵتەکردن یان پێکەنین بە کەسێک یان شتێک، زۆرجار بە مەبەستێکی خۆبەزلزانانە.
خۆبەزلزانین: قسەکردن یان ڕەفتارکردن بە شێوەیەک کە نیشان بدات مرۆڤ خۆی بە باڵاتر دەزانێت.
ڕق و گاڵتەکردن: دەربڕینی سووکایەتی لە ڕێگەی گاڵتەجاڕی و گاڵتەجاڕیەوە.
جگە لەم هاوواتایانە، دەکرێ سووکایەتی بەو هەستەش وەسف بکرێت کە شتێک خراپە، بێ ئەخلاق، سەرزەنشت کراوە، تاوانبار، ناشایستە، بێ شەرەف، سادە، نزم، نزم، چەوت، خراپ، بەدبەخت، بەدبەخت، خراپە، خراپەکار، خراپەکار یان کینە.
سووکایەتی دەتوانێت هەستێکی بەهێز و وێرانکەر بێت، هەروەها گرنگە ئاگاداری دەرئەنجامەکانی بیت. دەتوانێت ببێتە هۆی دابڕان لە کەسانی دیکە و زیانگەیاندن بە پەیوەندییەکان و بەشداریکردن لە کەشێکی نەرێنی.
وشەی "تاوان" دەتوانێت مانای جیاوازی هەبێت بەپێی کۆنتێکستەکە، بەڵام لە بنەڕەتدا پەیوەندی بە کەسێکەوە هەیە کە سووکایەتی پێدەکرێت، ئازار دەدرێت یان بە شێوەیەکی بێڕێزی مامەڵەی لەگەڵ دەکرێت.
دوو مانای هاوبەش: ١.
1. بەکارهێنانی زمانی گشتی (ڕۆژانە):
تاوان کاتێکە کە کەسێک هەست بە سووکایەتیکردن، کەمبوونەوەی یان خراپ مامەڵەکردن لەگەڵدا بکات.
نموونە:
خوێندکارێک هەست بە توڕەیی دەکات کاتێک مامۆستایەک لەبەردەم پۆلەکەدا کۆمێنتێکی سووکایەتیپێکەر دەکات.
کەسێک پێی دەوترێت شتێکی خراپ لە ڕێگەی ئۆنلاینەوە - وەک تاوانێک ئەزموون دەکرێت.
لێرەدا زۆرجار باس لە هەستی کەسی دەکات، هەرچەندە هەمیشە نایاسایی نییە.
2. مانای یاسایی (یاسایی): .
لە یاسادا تاوان بەو مانایەیە کە کەسێک هێرشی کراوەتە سەر یەکپارچەیی کەسیی خۆی، بۆ نموونە. لەڕێگەی:
هەڕەشە، توندوتیژی، ئازاردانی سێکسی،
ناوزڕاندن یان داگیرکردنی نایاسایی بۆ سەر نهێنی (بۆ نموونە بڵاوکردنەوەی وێنە بەبێ ڕەزامەندی).
لەم جۆرە حاڵەتانەدا، ڕەنگە بەپێی یاسای سوید مافی زیانەکانت هەبێت (بۆ نموونە یاسای زیانەکانی تاوانکاری یان یاسای تاوان).
پوختە:
کۆنتێکستواتەهەموو ڕۆژێک سووکایەتی پێکردن، ئازاردان، یان هەستکردن بە مامەڵەی خراپ یاسایی کردەوەیەکی یاسایی قەدەغەکراو کە پێشێلکردنی نهێنی کەسێکە
ئایا نموونەتان دەوێت کە بەپێی یاسای سوید وەک پێشێلکاری ئەژمار دەکرێت؟
لەگەڵ سڵاوی میهرەبان
ساموێل
.jpg)
0 Kommentarer